Kto musi spełniać standard WCAG – kary za brak dostępności stron?

Dostępność stron internetowych stała się kluczowym aspektem, który nie może być ignorowany. Coraz więcej osób korzysta z internetu do załatwiania codziennych spraw, a wykluczenie cyfrowe może prowadzić do poważnych konsekwencji społecznych i prawnych. W związku z tym, wiele krajów wprowadza regulacje prawne, które mają na celu zapewnienie równego dostępu do treści internetowych dla wszystkich użytkowników, w tym osób z niepełnosprawnościami. Jednym z najważniejszych standardów w tej dziedzinie jest WCAG (Web Content Accessibility Guidelines), który określa wytyczne dotyczące tworzenia dostępnych stron internetowych.

Czym jest standard WCAG?

Standard WCAG to zbiór wytycznych dotyczących dostępności treści internetowych, opracowany przez World Wide Web Consortium (W3C). Celem tego standardu jest zapewnienie, że strony internetowe są dostępne dla wszystkich użytkowników, niezależnie od ich zdolności czy niepełnosprawności.

WCAG opiera się na czterech głównych zasadach: postrzegalności, funkcjonalności, zrozumiałości i solidności. Zasada postrzegalności wymaga, aby informacje i komponenty interfejsu były przedstawione w sposób, który użytkownicy mogą postrzegać, niezależnie od ich zmysłów. Funkcjonalność zapewnia, że komponenty interfejsu i nawigacja muszą działać prawidłowo, a zasada zrozumiałości wymaga, by informacje i obsługa były łatwe do zrozumienia. Ostatnia zasada, solidność, zapewnia, że treść jest wystarczająco stabilna, by mogła być poprawnie interpretowana przez różne programy użytkownika, w tym technologie wspomagające.

Kto musi spełniać standard WCAG?

Obowiązek spełniania standardu WCAG dotyczy przede wszystkim podmiotów publicznych oraz instytucji finansowanych ze środków publicznych. W Polsce reguluje to ustawa z dnia 4 kwietnia 2019 roku o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych.

Do podmiotów zobowiązanych do przestrzegania standardu WCAG należą m.in.:

Organy administracji rządowej

Jednostki samorządu terytorialnego

Instytucje kultury

Szkoły i uczelnie publiczne

Publiczne zakłady opieki zdrowotnej

Instytucje ubezpieczeń społecznych

Państwowe i samorządowe osoby prawne

Warto zaznaczyć, że obowiązek ten dotyczy nie tylko stron internetowych, ale również aplikacji mobilnych tworzonych przez te podmioty.

Poziomy zgodności ze standardem WCAG

Standard WCAG określa trzy poziomy zgodności:

Poziom A – podstawowy poziom dostępności, który usuwa największe bariery w dostępie do treści.

Poziom AA – średni poziom dostępności, który usuwa znaczące bariery i jest wymagany przez większość przepisów prawnych.

Poziom AAA – najwyższy poziom dostępności, który usuwa praktycznie wszystkie bariery, ale jest trudny do osiągnięcia dla wszystkich treści.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, podmioty publiczne w Polsce są zobowiązane do spełnienia co najmniej poziomu AA standardu WCAG 2.1.

Najważniejsze wymagania standardu WCAG

Aby spełnić standard WCAG, strony internetowe muszą być dostosowane do różnych potrzeb użytkowników. Podstawowe wymagania obejmują alternatywne opisy dla treści nietekstowych, napisy do materiałów audio i wideo oraz możliwość obsługi stron za pomocą klawiatury. Treść powinna być prezentowana w sposób adaptacyjny, czytelny i zrozumiały, zapewniając użytkownikom wystarczający czas na jej przyswojenie. Strony powinny działać przewidywalnie, ułatwiać unikanie błędów i ich korygowanie oraz być kompatybilne z technologiami wspomagającymi.

Kary za brak dostępności stron

Nieprzestrzeganie standardu WCAG może prowadzić do poważnych konsekwencji prawnych i finansowych. W Polsce, zgodnie z ustawą o dostępności cyfrowej, podmiotom publicznym, które nie spełniają wymagań dostępności, grożą kary finansowe.

Wysokość kar finansowych

Kary finansowe za brak dostępności cyfrowej mogą wynosić od 5 000 zł do 100 000 zł i są nakładane przez organy kontrolne, takie jak Ministerstwo Cyfryzacji lub PFRON. W przypadku stwierdzenia naruszeń instytucja otrzymuje wezwanie do poprawy dostępności swojej strony internetowej lub aplikacji mobilnej. Jeśli nie podejmie odpowiednich działań w wyznaczonym terminie, wysokość kary może wzrosnąć, co dodatkowo obciąża budżet danej jednostki.

Kary te mogą być nakładane wielokrotnie, jeśli podmiot nie podejmie działań naprawczych, co może prowadzić do poważnych konsekwencji finansowych. Jednak sankcje pieniężne to nie jedyny problem związany z brakiem dostępności cyfrowej. Niedostosowanie strony internetowej lub aplikacji do potrzeb osób z niepełnosprawnościami może skutkować utratą reputacji i zaufania użytkowników, zwłaszcza w instytucjach publicznych i firmach, które powinny zapewniać równość dostępu do informacji. Co więcej, ograniczona dostępność oznacza realne wykluczenie części społeczeństwa z korzystania z podstawowych usług, co może prowadzić do dalszych skarg i roszczeń. W skrajnych przypadkach osoby, które czują się dyskryminowane, mogą skierować sprawę na drogę sądową, co wiąże się z dodatkowymi kosztami i negatywnym rozgłosem dla instytucji.

Obowiązek wdrożenia zmian

Podmioty publiczne mają określony czas na wdrożenie wymaganych zmian, aby ich strona internetowa spełniała standardy dostępności. Brak reakcji na wezwanie organu nadzorczego może skutkować nie tylko nałożeniem kary, ale także dalszymi konsekwencjami administracyjnymi. W skrajnych przypadkach instytucja może zostać zobowiązana do natychmiastowego wprowadzenia poprawek pod nadzorem odpowiednich organów, co wiąże się z dodatkowymi kosztami i utrudnieniami operacyjnymi.

Postępowania sądowe i sankcje

W przypadku braku dostępności cyfrowej istnieje możliwość zaskarżenia danej instytucji do sądu administracyjnego. Skargi mogą składać zarówno osoby indywidualne, jak i organizacje działające na rzecz osób z niepełnosprawnościami. Postępowania sądowe mogą prowadzić do wymuszenia zmian, a także do dodatkowych sankcji dla jednostek, które uporczywie ignorują przepisy. W efekcie brak działań w zakresie dostępności nie tylko naraża instytucję na wysokie koszty finansowe, ale także negatywnie wpływa na jej reputację i relacje z obywatelami.

Jak zapewnić zgodność ze standardem WCAG?

Aby zapewnić zgodność ze standardem WCAG, podmioty zobowiązane powinny podjąć kilka kluczowych działań. Pierwszym krokiem jest przeprowadzenie audytu dostępności, czyli analizy strony internetowej lub aplikacji pod kątem zgodności z wytycznymi. Na tej podstawie opracowuje się plan naprawczy, określający działania niezbędne do usunięcia barier. Kolejnym etapem jest wdrożenie zmian w kodzie, strukturze i treści, a także szkolenie personelu odpowiedzialnego za zarządzanie treściami cyfrowymi. Aby utrzymać dostępność na odpowiednim poziomie, konieczne jest regularne testowanie i monitorowanie serwisu. Ostatecznie podmiot powinien opublikować deklarację dostępności, informując użytkowników o aktualnym stanie zgodności i planowanych ulepszeniach.

Standardy WCAG

WCAG zapewniania równy dostęp do treści cyfrowych dla wszystkich użytkowników. Choć obecnie obowiązek jego przestrzegania dotyczy głównie podmiotów publicznych, coraz więcej firm prywatnych również dostrzega korzyści płynące z dostępności cyfrowej.

Wdrożenie standardu WCAG może być wyzwaniem, ale korzyści z tego płynące znacznie przewyższają koszty i wysiłek. Nie tylko pomaga to uniknąć potencjalnych kar i problemów prawnych, ale także przyczynia się do budowania bardziej inkluzywnego społeczeństwa cyfrowego.

W miarę jak technologia staje się coraz bardziej integralną częścią naszego życia, zapewnienie dostępności cyfrowej staje się nie tylko obowiązkiem prawnym, ale także moralnym imperatywem. Dlatego też, niezależnie od tego, czy jesteśmy zobowiązani prawnie do przestrzegania standardu WCAG, czy nie, powinniśmy dążyć do tworzenia stron internetowych i aplikacji, które są dostępne dla wszystkich.